“Hoe 2021 eruit gaat zien is in veel opzichten onbekend. Wat we wel weten, is dat het coronavirus ingrijpende gevolgen heeft voor de arbeidsmarkt. Het heeft ontwikkelingen zichtbaarder gemaakt, die ons eigenlijk al bekend waren, maar waarvan we als maatschappij nog konden wegkijken. Vooral bij werkenden die laagbetaald werk verrichten op flexibele basis, zien we een stapeling van arbeidsrisico’s. Een groep die daarbij extra opvalt zijn de arbeidsmigranten. Los van nieuwe ontwikkelingen houden we onverminderd aandacht voor risico’s zoals de blootstelling aan gevaarlijke stoffen, werkdruk en arbeidsdiscriminatie, arbeidsongevallen, druk op eerlijk werk.”
Inspectie SZW in 2021
Dit Jaarplan Inspectie SZW beschrijft hoe de Inspectie SZW in 2021 resultaten en effecten wil bereiken. Het is het derde uitvoeringsjaar van het Meerjarenplan 2019–2022. In 2020 heeft de Inspectie een midterm review van dit Meerjarenplan uitgevoerd. Waar nodig is de verdeling van inspectiemiddelen herijkt. Ook de coronacrisis heeft een grote impact op het werk. De Inspectie heeft daarom haar werkwijze en activiteiten aangepast.
Werknemers met een laag loon en een flexibel contract en zzp’ers hebben in potentie te maken met oneerlijk werk en uitbuiting. Deze groep werkenden is daarom ook in 2021 een belangrijke doelgroep voor de Inspectie. Bij haar keuzes betrekt de Inspectie ook de ontvangen (corona)meldingen. In het bijzonder besteedt de Inspectie ruime aandacht aan misstanden voor arbeidsmigranten die, versterkt door een taalbarrière en een beperkt sociaal netwerk, in een afhankelijke positie zitten.
Dankzij de extra middelen in het regeerakkoord breidt de Inspectie het aantal inspecteurs en rechercheurs ook komend jaar verder uit, vooral op het gebied van eerlijk werk, met risico’s zoals schijnconstructies, arbeidsuitbuiting, illegale tewerkstelling en onderbetaling.
Het coronavirus leidt tot risico’s voor gezond en veilig werk. De Arbeidsomstandighedenwet bepaalt dat werkgevers een zorgplicht hebben voor een veilige en gezonde werkplek voor hun werknemers. In algemene zin toetst de Inspectie de naleving van de genoemde zorgplicht en kan zij handhavend optreden. Op grond van de ‘Tijdelijke wet maatregelen covid-19’ krijgt de Inspectie meer handhavingsinstrumenten, met de mogelijkheid om werkzaamheden stil te leggen als de werkgever de noodzakelijke maatregelen in ernstige mate niet neemt. Samenwerking met regionale en gemeentelijke overheden is meer dan voorheen belangrijk.
De bestaanszekerheid van werkenden en ondernemers staat door corona onder druk. De macro-economische maatregelen van het kabinet zijn van ongekende omvang om de (financiële) gevolgen voor werkenden en bedrijven te beperken. Via haar stelselbrede toezicht signaleert de Inspectie risico’s die voortkomen uit de uitvoering van de steunmaatregelen, de benodigde controles achteraf en de toestroom van nieuwe uitkeringsgerechtigden.
In 2021 draagt extra capaciteit bij aan het herstellen van de balans tussen enerzijds ongevalsonderzoeken, klachten en meldingen en anderzijds preventieve inspecties op het domein van gezond en veilig werk. In 2021 zijn de effecten zichtbaar van de gedifferentieerde aanpak van ongevalsonderzoek. Deze aanpak wordt in 2021 volop doorontwikkeld.
Bron: Inspectie SZW